Quote:
dudu kaže:
zato što bez obzira na sve, nije pravedno riješenje. neću reći da albanci na kosovu nisu patili, ali hrvati su u bih višestruko puta gore prošli, pa su dobili figu. a nisam od onih kojima je drago kad susjedu crkne krava.
|
Albanci su dozivljavali neopisive zlocine od strane srbske okupacije od kada oni su dosli iz Rusije na Balkanu .O tim zlocinima pisu mnogi poznati pisci koji nisu albanci.
RADOVAN ZOGOVIĆ O KOLONISTIČKIM ZLOČINIMA CRNOGORACA I SRBA NA KOSOVU
RADOVAN ZOGOVIĆ:
I
(o »Dosljacima« i njihovu postanku)
Ciklus »Dosljaci« napisan je kao lirski dokumenat o patnjama siptarskog stanovnistva u bivsoj Jugoslaviji, kao ezopovski protest protiv velikosrpske politike obespravljivanja, tlacenja, razbastinjavanja i istrebljivanja Siptara u Metohiji i na Kosovu.
Prije rata Siptarima u Jugoslaviji bilo je zabranjeno njihovo ime, u skolama i nadlestvima morali su da se sluze srpskim jezikom, dacije i porezi koje su placali bili su veci nego igdje u drzavi. Planinski pasnjaci na koje su Siptari iz Metohije ljeti izdizali proglaseni su za drzavnu svojinu, i ko je htio i dalje da izdize, morao je placati velike travarine. Pri naseljavanju Crnogoraca i Srba u Metohiji Siptarima su, najprije, oduzete sve ispase, zabjeli, komunice iz kojih su se grijali, i oni su ubrzo bili primorani da krce naseljenicima sumovite parcele za korijenje koje ce pri tome iskopati. Najzad su sestojanuarske vlade pocele da oduzimaju Siptarima citave komplekse ziratne, cesto puta zasijane zemlje, i da ih dijele naseljenicima. Malo po malo, doslo je dotle, da na Kosmetu nije vise bilo opstanka ni Siptarima ni naseljenicima, stijesnjenima i medjusobno zavadjenima. Velikosrpski vlastodrsci su i isli tome cilju: oni su htjeli da Siptare ili natjeraju na iseljavanje ili uniste (u tu svrhu su tolerisali krvnu osvetu, sudski oslobadjali naseljenike koji ubiju Siptare, uskracivali siptarskom stanovnistvu medicinsku pomoc protiv sifilisa i malarije, itd.), i da pri tome naseljenike krvno zavade s njima, kako bi bili potpuno zavisni od vlasti.
U prvoj verziji, objavljenoj 1937. godine u casopisu »Nasa stvarnost«, ciklus »Dosljaci« imao je pet pjesama – peta se dijelila u tri fragmenta. U zbirci »Prkosne strofe« (1947) ciklus je imao jedanaest pjesama. U ovoj, konacnoj redakciji ima dvanaest.
U »Prkosnim strofama« prvi i treci fragmenat negdasnje Pete pjesme bili su izdvojeni i prvi put objavljeni kao samostalne pjesme. Treci je bio preradjen i takodje izdvojen. Kao sasvim nove, naknadno napisane, bile su objavljene Cetvrta, Sedma i Osma pjesma. A sadasnja Deveta objavljuje se tek ovog puta, jer je njen rukopis, kao i 134 stranice rukopisa nedovrsene i neobjavljene polemicke rasprave »Krleza kao esteticar i knjizevni kriticar«, pronadjen po izlasku »Prkosnih strofa«, u paketu koji je, za vrijeme okupacije, bio sakriven na tavanu kuce d-r Vojislava Vuckovica.
Naslov »Dosljaci – pjesme Ali Binaka« takodje je pravljen kao sifra. On je trebalo da bude i nejasan za cenzuru, i jasan za citaoce toliko da ih, preko svoja dva dijela, uvede u odnose ugnjetavanja, upozna s tim ko su njegove zrtve a ko izvrsioci, i da tako ucini jasnijima cak i neka nedorecena mjesta u poetskom tekstu.
(Komentari teksta)
»Sveta tica« (Pjesma prva, str. 7.). – Siptari u Metohiji i na Kosovu drzali su rodu za svetu pticu koja se bogu moli (»klanja«) i bogu je mila, pa donosi srecu kuci na cijem krovu svije gnijezdo.
»Tuzno mjesec gleda Skipniju...« (str. 8.). – Skipnija – ovdje, zbirno, - Siptari koji naseljavaju Metohiju.
»U grobovima raste krtola« (Pjesma peta, str. 16.) – Naseljenicima su cesto dodjeljivana cak i stara siptarska groblja, koja su oni razoravali i zasijavali. Siptari, opet, do dolaska naseljenika nijesu znali za krompir, pa su se spocetka i prema njemu drzali kao prema necemu tudjinskom i necistom.
»Udarise na nas, iz potaje udarise« (Pjesma osma, str. 21.). – Kod metohiskih Siptara postojao je stari obicaj da se ljeti i krajem proljeca, prije i poslije rada, skupljaju pod lipom nasred sela – da porazgovaraju, posvrsavaju medjusobne poslove, nasade i okleplju kose, saviju duvana i cuju nove podruguse. Negdje oko 1937. vlasti su zabranile ove sastanke.
»Bila su tri cara... tri kralja« (Pjesma deveta, str. 24). – U razdoblju od kraja devetnaestoga do tridesetih godina ovoga vijeka Metohija i Kosovo bili su, naizmjenice, duze ili krace, pod vlascu turskoga, austriskog i njemackog cara, kralja Nikole, kralja Petra i kralja Aleksandra.
»Prosle su nase Semsi-pase, Sav-Batare, Todor-base« (str. 24.). – Semsi-pasa – jedan od komandanata turske vojske pri ugusivanju velike siptarske pobune na Kosovu i Metohiji pocetkom 1910. godine; pobio hiljade ustanika, spalio veliki broj kosovskih i metohiskih sela, razvalio malene prozore na bezbrojnim zidnim kucama. Sav-Batara – Sava Lazarevic, komandant crnogorske zandarmerije (»krilasa«) u onom dijelu Metohije koji je od 1912-1915 godine bio pod Crnom Gorom; vrsio masovne zlocine, pljacke, paljevine, strijeljanja, zbog cega su mu Siptari i dali nadimak Batara (plotun); pao, kao cetnik, od partizanske puske za vrijeme Narodnooslobodilacke borbe u Crnoj Gori. Todor-basa – Todor Todorovic, okruzni nacelnik u Metohiji prvih godina kraljevine Jugoslavije. Organizator muckih i provokatorskih ubistava, pljackanja i pogroma nad siptarskim zivljem.
»Zapisao je Mark Miljani...« (str. 26.). – O Marku Miljanovu, koga mnogo postuju i onda kad se odnose prema njemu kao prema neprijatelju, Siptari imaju puno pjesama, u kojima ga zovu Mark Miljani.
PJESMA DEVETA
Ne placi, Ibis, djace-uznice u dosljaka,
ni kidaj dusu, ne muci oci i ne placi.
Da, s djackom torbicom tudjinskih pismena ti si meni
nejacak kukuruz pod gubom olovnjacom.
Kad bijes sakom, po knjizi, ti sakom uzmahujes
u eksere slova, ostrih kao ekseri
s obje strane ostri. – Ali ne placi,
ne placi, velim.
Muka i tuga – jer moj si mi vise no moja zila u vratu,
i na grobu mome, iz zemlje slane od tuge i od mrznje
nece izrasti trava – zelena trava zaborava.
Ali ti ne placi. Kad padne muka na covjeka, -
covjece ne placi. Covjece Ibis, Ibis Nimani,
Ne placi, zube u zube zasijeci i ne placi;
covjece Ibis,
pamti koji si i ciji si!
Nada mnom jednim, u vremenu plemena u meni,
bila su tri cara, koji su dolazili da ne prodju,
koji su gradove nase i sela dizali kao case
i kucali se njima, preko stolova i granica,
i bacali ih u komade, od gnjeva ili cefa,
i konje hranili hljebom, i sablje mesom, -
tri cara, koji su dolazili da ne prodju,
i prosli su,
razvalili su se kao lonci.
Nad nama u meni, u raskosu jednoga zivota,
bila su tri kralja, koji su dolazili da ne prodju,
koji su topove vukli na sedam granica i puteva
i bili nas ognjem, i bili bahom da nas smrznu,
i tresli kao vocku, i strigli kao ovcu,
i pleli u ljese cije se kolje razglaba u koljenu, -
tri kralja, koji su dolazili da ne prodju,
i prosli su,
razvalili su se kao lonci.
Brazdama ovih njiva, borama ovih cela
prosle su pase Semsi-pase, Sav-Batare, Todor-base,
sejmeni, krilasi, zandari, cuskijasi, batinasi,
kamatnici i mitnici, gocobije-knjigopisci...
I prosli su, vodje i vojske. To nepovratnije,
sto se hvaljahu vjecitiji. To iznenadnije,
kad se cinjahu najjacima. Zovu se bilo, i zvace se,
zvace se
koje jeste!
Zvace se bilo. A mi smo tu – mi prvi i posljednji.
Mi ustabljeno, mi ukorijenjeno korijenje koje hoda.
Mi posjeceni, mi sto se branimo i mladimo
u deset omlada, listamo u tri noza, -
tu smo i bicemo – da selista izrastaju u sela,
katunista u katune, da sjemena iznicu iz pljuska,
da sunce sadi svoj rasad u vode razlivene preko luka,
da nasi sedlenici gaze potoke i plicake
i staju na zvijezde, i zvijezde odlijecu u komade,
da pjesmom znamo sta cinimo, da ti izlistas
u tri noza, i u tri pera da izlistas,
da rastes,
da reces koji si i ciji si!
I ti ne placi. Kad padne muka na covjeka, -
covjece, ne placi! Covjece Ibis, ti srcem nadjunaci
i knjigu nasilnu – kad je vec knjiga i sila,
trpi i uci – kad je vec sila i knjiga!
I u njoj ces, cak u njoj, nazandarenoj, nagospodarenoj,
naci da je katkad muskije i mudrije
drumove orati, no njive metohiske.
Odnekud iz nje doslo je da onom u koga je
zakon u kundaku, trag smrdi necovjestvom.
Negdje u njoj zapisao je Mark Miljani na Medunu
da se zna koji smo i ciji smo.
Zato ne placi. Zato na muci nadjunaci.
I iz te knjige, i onih za njom i za njima,
stici da uzmognes, gdje knjiga glavi ne pomogla,
a glava ruci, ne bilo ni knjige ni glave, -
stici da ustvoris, uzisti da razaznas
kad ces, sa kim ces, kako –
da knjiga bude libra, da glava bude krye,
sloboda – da bude! - liri.
I tada, Ibis, brsljane moj oko pasa,
tada
pisaljka u prstima tvojim koje ljubim do deset u vrsice,
nece biti uglato mucilo, sklijesceno medju prste,
ne! – ona ce biti i meksa i svjezija
no lisce trave, jutarnje, kojom ti brises kosu,
no brus, mek i mokar, u ruci na uranku,
u ruci koju ljubim kosaca koga ljubim,
bice – pamti koji si i ciji si!
Samo hrabro i pametno naprijed 
Linearni mod
